«Ριζωμένο» στους πρόποδες των όρεων Δίκτη και σε υψόμετρο 540 μέτρων, βρίσκεται το ιστορικό χωριό της Ρίζας. Το 1881 απογράφονται 174 κάτοικοι, το 1920 217 και το 2001 είχε 40 κατοίκους. Οικισμός που κρατάει από την περίοδο της Ενετοκρατίας, χτισμένος σε στρατηγική τοποθεσία, μαρτύρησε πολλές φορές στην ιστορία του και πλέον οι λιγοστοί κάτοικοι που έχουν απομείνει ασχολούνται κυρίως με τη κτηνοτροφία και την παραγωγή μελιού.

Τόπος απαράμιλλης ομορφιάς, και ταυτόχρονα ένα απ’ τα μεγαλύτερα, πιο ακμαία και ιστορικά χωριά της Ιεράπετρας. Τα γυμνά «μετέωρα» βράχια με τα πεύκα μπονσάι να ξεπροβάλλουν εκεί που δεν το περιμένεις, τα άφθονα νερά, με τις πηγές και τον Καλαμαυκιανό ποταμό να διασχίζει κατά μήκος το χωριό και το εντυπωσιακό φαράγγι του Χαυγά έδωσαν στην Καλαμαύκα το προσωνύμιο του «Κινέζικου Τοπίου» κι αυτό είναι μονάχα ένα στοιχείο για το οποίο μπορούν να υπερηφανεύονται οι κάτοικοι του χωριού.

Μικρό χωριό 7ΚΜ, βόρεια της Ιεράπετρας σε υψόμετρο 212Μ.

Εξίμιση δισεκατομμύρια χρόνια πριν, στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα η Μακρυλιά κολυμπούσαν ψάρια ο βυθός ήταν γεμάτος με κοράλλια και στις όχθες της θάλασσας φύτρωναν σπάνια φυτά ανάμεσά τους και οι ενδημικοί φόινικες της Κρήτης που πλέον υπάρχουν μόνο στο Βάι.

Δυτικά της Ιεράπετρας, 25 χλμ., στις εκβολές του ποταμού Σαραντάπηχου, σε μια καταπράσινη κοιλάδα με ελιές και πορτοκαλεώνες είναι χτισμένο το όμορφο, παραλιακό, τουριστικό χωριό Μύρτος. Πήρε την ονομασία του από την Μυρτιά την κοινή ή Μυρθιά που φύεται στην περιοχή.