Χωριό του Ανατέλλοντος ηλίου όπως δηλώνει το όνομα του. Παλιό, ιστορικό, παραδοσιακό χωριό 17 ΚΜ βορειοδυτικά της Ιεράπετρας σε υψόμετρο 600 Μ. Τα σπίτια του ορατά από τον, είναι φωλιασμένα στο οχυρό βουνό της Ανατολής.
Την δεκαετία του 70 οι περισσότεροι κάτοικοι της Ανατολής κατέβηκαν στον κάμπο και ασχολούνται με τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Ίδρυσαν μαζί με κατοίκους από άλλα χωριά τους συνοικισμούς Στόμιο, Νέα Ανατολή, Αμμουδάρες. Το μικρό γραφικό χωριό Καλόγεροι που σύμφωνα με την παράδοση κτίστηκε από κάποιο Τούρκο Αγά ανήκει στην Ανατολή. Αναφέρεται από την εποχή της Ενετοκρατίας. Το 1583 μαζί με τους Καλογέρους είχε 666 κατοίκους. Το 1951 με 897 και το 2001 μαζί με την Νέα Ανατολή 1235 κατοίκους. Υπάρχει ερειπωμένος ο Πύργος του Ενετού φεουδάρχη βόρεια του χωριού.
Πολλά τα εκκλησιαστικά της μνημεία, οι Μονές, οι μεγάλης τέχνης Βυζαντινές εικόνες. Ο παλιός παραδοσιακός οικισμός της Ανατολής έμεινε αναλλοίωτος στο χρόνο, με τα πετρόχτιστα σπίτια, τα σοκάκια, την παλιά Κάτω Βρύση.
To χωρίο είναι σε πρόγραμμα αναπαλαίωσης, χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός οικισμός. Η Ανατολή Ιεράπετρας θα είναι ένα από τα ωραιότερα παραδοσιακά χωριά της Κρήτης, με το θαυμάσιο κλίμα, την καταπληκτική θέα, το απαράμιλλο φυσικό.
