Έχοντας πάρει το όνομα του από τα κούτσουρα των πεύκων τα οποία συστηματικά καλλιεργούταν στην περιοχή, και άφησαν ως προίκα το πολύτιμο «δασάκι», ο Κουτσουράς αποτελούσε μέχρι πρότινος το κέντρο του Δήμου Μακρύ Γιαλού, φιλοξενώντας σχεδόν όλες τις υπηρεσίες του. ο Πληθυσμός του οικισμού είναι 775 κάτοικοι (Απογραφή 2011), 305 κάτοικοι (Απογραφή 1583)
Όπως και όλα σχεδόν τα υπόλοιπα παραθαλάσσια χωριά της περιοχής, ο Κουτσουράς, είναι μια νέα κοινότητα, με την ίδρυσή της να χρονολογείται περίπου στα 1950, κυρίως από κάτοικους του Σταυροχωρίου που επέλεξαν να μετοικήσουν σε πιο εύφορα και παραγωγικά εδάφη όταν οι κίνδυνοι της θάλασσας είχαν πλέον εκλείψει. Χτισμένος κατά μήκος του νότιου κεντρικού οδικού άξονα, σε απόσταση 22 χλμ από την Ιεράπετρα, ο Κουτσουράς μαζί με το Μακρύ Γιαλό με τον οποίο συνορεύει, συγκροτούν ένα «βαρύ» τουριστικό μετωπο.
Σημείο αναφοράς είναι το πευκόφυτο «δασάκι» στην είσοδο του χωριού,δίπλα στην παραλία του Απηγανιά, γνωστό όχι μόνο για τις πλούσιες καλοκαιρινές εκδηλώσεις του αλλά και γιατί εκεί καταλήγει το περίφημο Φαράγγι των Κόκκινων Πεταλούδων το οποίο ξεκινάει απ’ το Ορεινό.
Η παραλία του Καλαμοκανία είναι απ’ τις καλύτερες της περιοχής, ενώ αν βρεθείτε εκεί στα τέλη του καλοκαιριού μπορεί να συναντήσετε τους εντυπωσιακούς «Καλαμοκανάδες», μεταναστευτικά πουλιά ασπρόμαυρα με ψηλόλιγνα κόκκινα πόδια που μοιάζουν με πελαργούς, τα οποία κάνουν μια στάση στα ρέματα που βρίσκονται εκεί και τελικά έδωσαν το όνομά τους στην παραλία.
Μπορεί ο Κουτσουράς να έιναι γνωστός κυρίως για τις καλοκαιρινές ομορφιές του, πρόκειται όμως για ένα ζωντανό χωριό που έχει πολλά να προσφέρει όλες τις εποχές του χρόνου. Πολλές είναι οι ταβέρνες και τα εστιατόρια που λειτουργούν όλο το χρόνο, ενώ αν δοκιμάστε να ζητήσετε τα περίφημα φυστίκια Κουτσουρά, κάποτε σήμα κατατεθέν της περιοχής, που όμως πλέον λίγοι συνεχίζουν να καλλιεργούν.
